TEMA Vakfı'ndan çevrecilere özel Doğa Kaşifi

Kurulduğu günden itibaren başta toprak olmak üzere tüm doğal varlıkların korunması amacıyla çalışan TEMA Vakfı, Uluslararası Biyoçeşitlilik Günü’nde biyolojik çeşitliliğin temel bileşenlerinden biri olan; yalnız doğada değil kentlerde, sokaklarda, parklarda her zaman gördüğümüz ağaç ve çalıları yakından tanımak için bir projesini daha hayata geçirdi.

Bilgi olmadan ilgi olmayacağı anlayışından hareketle bilgiyi teknoloji ile birleştirerek ‘Doğa Kaşifi’ uygulamasını geliştirdi. Doğayla uyumlu bir şekilde yaşamak zorunda olduğumuzu tekrar anladığımız bugünlerde, geliştirilen uygulama ile İstanbul’da yaşayan herkesin karşılaştığı ağaç ve çalı türlerini kolay bir şekilde teşhis edebilmesi sağlanırken, kentteki biyolojik çeşitlilik de kayıt altına alınıyor. Doğa Kaşifi uygulaması Google Play ve Apple Store’dan ücretsiz indirilebiliyor.

Elektronik bir doğa rehberi olan Doğa Kaşifi, görsellerle desteklenen tanımlama basamakları sayesinde bitkilerin isim ve tür özelliklerini öğrenmeyi; böylelikle bitkileri daha yakından tanımayı mümkün kılıyor. Ağaçların yaprağını, meyvesini ya da çiçeğini gözlemleyerek ağacın türü hakkında daha fazla bilgiye ulaşılabiliyor.

Doğal varlıkları korumak için onları yakından tanımalıyız

Yaşamımız ve sağlığımız için gerekli havanın, gıdanın, gezegendeki su ve besin döngüsünün devamlılığının biyolojik çeşitliliğe bağlı olduğunu belirten TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, biyolojik çeşitliliğin yüksek olmasının güç ve dayanıklılık anlamına geldiğini vurguladı. Ataç; arazi tahribatı, iklim değişikliği ve aşırı yararlanma nedeniyle dünyadaki türlerin %25’nin -yani yaklaşık 1 milyon türün- yok olma tehditi altında olduğunu, biyolojik çeşitliliğin korunması için doğal varlıkların sürdürülebilir yönetimi ve doğa koruma çalışmalarının büyük önemi olduğunun altını çizerek, “Türkiye, Dünya üzerinde üç farklı bitki coğrafyasının bulunduğu ender ülkelerden biri. Öyle ki Türkiye %31’i (3650 tür) endemik olan 12 bine yakın bitki türü ile zengin bir bitki çeşitliliğini barındırıyor. Bir dünya mirası olarak bu zengin çeşitliliğe sahip olmak aynı zamanda bu zenginliği korumak ve gelecek nesillere aktarmak sorumluluğunu getiriyor. Bunu gerçekleştirebilmek için TEMA Vakfı olarak Türkiye’de daha fazla kişinin doğa gözlemciliği ile tanışması gerektiğine inanıyoruz. 

Bu çerçevede değerli bağışçımız Turan Demiraslan’ın desteği ile bir buçuk yıldan uzun süren çalışmaların sonucunda Doğa Kaşifi uygulamasını hayata geçirdik. Doğa Kaşifi ile kentsel biyolojik çeşitliliğin temel bileşeni olan ağaç ve çalılar konumlarıyla kayıt altına alınmış olacak, kentin yeşil dokusunu oluşturan türler herkes tarafından takip edilebilecek” dedi.

Ağaç ve çalı türleri için bir envanter oluşturulabiliyor

Uygulamayı kullanmanın oldukça basit ve pratik olduğunu vurgulayan Ataç; Doğa Kaşifi’nin bahçede, sokakta, parkta ya da ormanda gördüğümüz ağaç ve çalı türlerini sorular sorarak eğlenceli şekilde tanımamızı sağlayan etkileşimli bir tür rehberine sahip olduğunu belirtti. Rehber kullanılarak keşfedilen türlerin bir haritaya kaydedilebildiğine ve böylece kullanıcıların kendi gözlem listelerini oluşturabileceğine dikkat çekerek, gözlem kayıtları ile vatandaşlar tarafından oluşturulacak ağaç ve çalı türleri envanterine katkı sunulacağını ifade etti. Ataç, bilim insanları ve sade vatandaşın gerçek problemler üzerinde birlikte çalışması modelinin günümüzde yurttaş bilimi olarak adlandırıldığına dikkat çekerek; “Biyolojik çeşitliliğin zarar görme hızının karşısında doğayı koruyan insanların da çoğalmasını sağlamak adına, herkesin doğayı ve çevresini gözlemleyerek gözlemlerini kaydetmesi ve bunu veriye dönüştürmesi aslında tam olarak yurttaş bilimini aktif kılmaktan geçiyor. Doğa Kaşifi uygulamasının da hizmet edeceği Yurttaş Bilimi çalışmaları sayesinde artık herkes bilimsel bilginin üretilmesine katkı sunmaya başlayabilir” dedi.

Doğa gözlemlerinize Doğa Kaşifi aracılığı ile başlayın

Herkesin etrafındaki biyolojik çeşitliliği tanıması için geliştirilmiş bir akıllı telefon uygulaması olan Doğa Kaşifi, kullanıcılara İstanbul’un yaygın ağaç ve çalı türlerini tanımlama, tanımlanan türleri kaydetme ve İstanbul’un doğal alanlarını keşfetme imkanı sunuyor. İstanbul’un en yaygın ağaç ve çalı türlerini içeren uygulama, türleri tanımlayıp adını söyleyebilmekten öte türlerin tanımlama sürecini göstermek ve böylece bu yöntemlere aşina olan doğa gözlemcilerinin sayısını artırmayı amaçlıyor. Bu amaca ulaşmak için Doğa Kaşifi, bitki bilimcilerinin kullandığı, “tür tanımlama anahtarı” denen soru-cevap sisteminin dilini basitleştirerek ve grafik öğeler ile destekleyerek sunuyor. Her seviyeden deneyime sahip insanlar için geliştirilen uygulamayı kullanmak içinse herhangi bir eğitim alt yapısı veya uzmanlık gerekmediği gibi doğa gözlemcisi olmak da gerekmiyor, sadece doğayı ve bitkileri merak etmek yeterli