Koronavirüs: Hastalık mı, biyolojik silah mı?

Kioskla Özel

Çin’de başlayıp kısa zamanda tüm dünyanın gündemine oturan Koronavirüsü, bugün itibariyle resmi rakamlara göre 4 binden fazla kişiye bulaştı ve 100’den fazla kişinin ölümüne sebep oldu. Üstelik sayılar artmaya devam ediyor. Toplamda 18 ülkede tespit edilen hastalık sebebiyle Çin’de neredeyse 20 şehir karantinaya alınmış durumda. Üstelik Wuhan kentinin sokaklarından ve hastanelerinden gelen görüntüler de insanların daha fazla endişeye kapılmasına sebep oluyor.

Aralık ayında ortaya çıkan bir virüsün bu kadar etkili bir şekilde yayılması, üstelik öldürücü olması sebebiyle ortaya birçok komplo teorisi de atılmakta. Son olarak eski İstihbarat Subayı olan ve ‘Arap ülkelerindeki kimyasal ve biyolojik silahlar’ ile ilgili bir de kitabı olan Dany Shoham, Koronavirüs’ün aslında bir biyolojik silah olarak geliştirildiği iddia etti. Peki, ortaya çıkan tüm bu bilgilerin ne kadarı doğru? Dilerseniz başlangıcından itibaren bir analiz edelim.  

Koronavirüs ilk ne zaman ortaya çıktı? 

Koronavirüs’in ilk kez Wuhan şehrinde ve Aralık ayı içerisinde ortaya çıktığı biliniyor. Resmi kayıtlara göre belirtiler ve semptomlara ilk olarak 8 Aralık’taki bir vakada rastlandı. Ancak raporlarda aynı semptomlara 1 Aralık’ta da rastlanması, bu virüsün açıklanandan çok daha önce başladığını düşündürüyor. 

Çin ilk olarak 31 Aralık 2019 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nü Wuhan kentinde ‘birkaç vaka’ olduğu bilgisiyle uyardı. 11 milyon kişilik nüfusa sahip olan liman şehri, Çin’in Hubei bölgesinde bulunuyor. WHO’ya Çin tarafından acil olarak gönderilen uyarıda hastalığın nedeninin tespit edilmediği bilgisi geçiyordu.  

Ocak ayı boyunca Wuhan’da yayılmakla kalmayıp komşu şehirlere de bulaşan virüs, şimdilik 18 ülkede tespit edilmiş durumda. (Koronovirüs hastalığının belirtileri)

Hastalık nasıl başladı? Kaynağı neresi?

1 Ocak 2020 tarihinde Wuhan şehrinde bulunan Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarı kapatıldı. Çünkü ilk başta virüs belirtileri gösteren vakaların birçoğunun bu pazarda çalıştığı ortaya çıkmıştı. Aynı gün içerisinde Wuhan polisleri, 8 kişiyi yanlış bilgi yaydığı gerekçesiyle tutukladı. Tutuklanan kişilerin yaydığı yanlış bilgi ise bu virüsün 2002 yılında görülen ve yine kısa zamanda buluşarak öldürücü özellikler gösteren SARS salgını ile benzerlikler taşımasıydı. Sonrasında SARS’ın da koronavirüs ile aynı türde ve aynı belirtilere sahip olduğu ortaya çıktı. 

SARS salgını 

İlk olarak 2002 Kasım aylarında belirtileri görülmeye başlayan SARS salgını, temmuz 2003 tarihine kadar devam etmiş ve bu süreçte 8422 vaka görülmekle birlikte toplam 916 ölüme sebep olmuştu. İnsanlardaki son vaka 2004 yılında gerçekleşmişti ancak hayvanlarda hala doğal olarak mevcut olabildiği biliniyordu. Bilim adamları yıllar boyunca bu virüsün peşini bırakmadılar ve kaynağını ortaya çıkarabilmek için yaptıkları araştırmalarda misk kedilerinden yarasalara geçtiğini buldular. Bu buluş yapıldığında yıl 2017 idi. 

Nitekim 28 Ocak tarihinde Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nden yapılan resmi açıklamayla hastalığın ilk bulaştığı yerin Wuhan'daki pazar olduğu kesinleşti. 

Wuhan’daki Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarı

Koronovirüs  sebebiyle gündeme geldikten sonra internette bolca videoları paylaşılan Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarı,  pek çok hayvanın ve etlerinin satıldığı ilginç bir yer. Hayvan derken aklınıza sadece tavuk, inek, koyun gibi yenilebilen hayvanlar gelmesin. Bu markette eti satıldığı bilinen hayvanlar şunlar (Bilgiler Wikipedia’dan alınmıştır): 

Çin’de Huanan et pazarında satılan ürünler

Porsuk 
Yarasa
Kunduz
Eşek
Deve 
Tavuk
Misk kedisi (Sars virüsünün ilk olarak bu hayvandan yarasalara geçtiği bulunmuştu)
Timsah
Köpek
Tilki
Salamender
Koala
Domuz
Dağ Sıçanı 
Su Samuru
Deve Kuşu
tavus Kuşu 
Sülün
Oklukirpi
Tavşan
Fare
Koyun
Geyik
Yılan (zehirli türleri dahil)
Kurt yavrusu

Görüldüğü gibi akla gelebilecek her hayvan etinin tüketilmek üzere satıidığı bu pazar, virüs ortaya çıktıktan sonra 1 Ocak’ta kapatıldı. Ancak etkilere son hızıyla devam ediyor tabii ki. Daha da korkuncu bu tip pazarların Çin’in başka bölgelerinde de var oluşu. 

Koronovirüs insanlara hangi hayvandan bulaştı? 

Şimdiye kadar insanlara bu virüsün nasıl bulaştığı konusunda pek çok şey söylendi ve yazıldı ancak bunu kesin olarak kestirebilmek imkansız. En olağan görünen şüpheliler ise yarasa veya fare. Çünkü bazı Çinlilerin yarasa çorbası içmek veya fare yavrusu tüketmek gibi zevklerinin olduğu biliniyor. Son olarak ortaya çıkan bir iddia ise yılanları merkeze koymakta. İnternette yayılan son spekülasyonlara göre yılanların yetiştiği bir su birikintisinin içinde kimyasal kalıntıların bulunduğu yönünde ancak bu bilgiler tabii ki komplo teorisi olmaktan ileriye gidemiyor. 

Virüs doğal mı yoksa biyolojik silah olarak laboratuvarda mı üretildi?

2017 yılında bulunan bilgilere göre bilim adamları, SARS virüsünü misk kedilerine kadar takip edebilmişti. Daha önce ise doğada nerede ve hangi hayvanlarda bulunduğu bilinmiyor. 

Komplo teorisyenleri neler söylüyor? 

Virüsün kaynağı ile ilgili bir iddia, İsrail’in eski İstihbarat Subayı olan ve Çin’de biyolojik silah konusunda eğitim almış Dany Shoham’dan geldi. 

Shonam, şehirde bulunan ve virüs bilimi konusunda tıbbı araştırmalar yapan Wuhan Viroloji Entitüsü’nün biyolojik savaş programı konusunda Çin ordusuna yardım ettiğini ileri sürdü. Koronovirüs’ü ortaya çıkaran SARS virüsünün ise bir çeşit sızıntı veya oradaki bir insana bulaşma durumu ile tesislerden çıkmış olabileceğini söyledi. 

Komplo teorileri genelde her olaydan sonra üretilir ve internet ortamında her seferinde yeni bilgiler eklenerek devam eder. Ancak Çin hükümetinin suskunluğu, tıpkı 2002 salgınında olduğu gibi olayları örtpas etmeye çalışması ve virüsün doğadaki kaynağının bulunamaması, komplo teorislerinin işini aşırı ölçüde kolaylaştırıyor.